بررسی و اولویت بندی چالش ها و تهدیدهای زیست محیطی تالاب های خوزستان با استفاده از روش دلفی

توضیحات

پایان نامه چالش های  و چالش ها و تهدیدهای زیست محیطی تالاب های استان خوزستان

دراین پایان نامه  به بررسی‌ و اولویت بندی چالش ها و تهدیدهای زیست محیطی تالاب های استان خوزستان جهت مدیریت تالاب ها می پردازیم.

چکیده 

تالاب های استان خوزستان به عنوان بزرگترین تالاب های داخلی و ساحلی ایران و بیش از نیمی از تالاب های ایران در استان خوزستان واقع شده است. این مناطق طی سال ها با چالش ها و تهدیدهای متفاوتی روبرو بوده و همچنان نیز در معرض آسیب های متفاوتی ازجمله ، توسعه آبیاری در مناطق بالادست در طول دهه گذشته که به طور مداوم منجر به کاهش جریانات ورودی به تالاب شده و حجم فزاینده جریانات زهکشی که به طور مداوم به تالاب آسیب وارد می آورد قرار دارد.

این مشکلات،  بر اثر خشکسالی های طولانی اخیر تشدید نیز یافته است و در حال حاضر اثرات زیانباری بر تنوع زیستی با ارزش تالاب ها که برای جوامع محلی نیز مزایای بی شماری دارند گذاشته است

.اعمال برنامه ی مدیریت تهدیدات محیط زیستی در تالاب های استان خوزستان علاوه بر اینکه منجر به کند شدن و یا برطرف کردن روند تخریب محيط زيست و منابع طبيعي در منطقه می شود

امر حفظ و حراست از منابع محیط زیست منطقه را نيز  در بر داشته ودر عين حال باعث ايجاد اشتغال و فعاليتهاي خدماتي و تكاثر درآمد گردد بدون اينكه فشار مستقيمي بر بهره برداري فيزيكي از محيط و منابع وارد نمايد بدين ترتيب باتوجه به ارزش بالای مناطق تالابی عوامل چالش ها و تهدیدات موجود در مناطق با استفاده از روش دلفی برای هر تالاب به صورت جداگانه شناسایی شده و در نهایت از طریق روش دلفی  به طبقه بندی این عوامل برای کل تالاب ها پرداخته شد.

 با توجه به بررسی های حاصل تهدیدهای تالاب جهت کنترل، کاهش و یا حذف اولویت بندی شدند و تهدیدهای تغییر کاربری و تبدیل تالاب به زمین های کشاورزی در تالاب بامدژ وبندون، تغییر کاربری و تبدیل تالاب به زمین های کشاورزی و پساب های کشاورزی و صنعتی در تالاب میانگران، شکار غیر مجاز، صید ماهی و خطوط لوله های نفت در تالاب شادگان و خشکسالی  وشکار غیر مجاز در تالاب هورالعظیم چالش های اصلی و عمده در تالاب های مورد مطالعه هستند.

در نهایت مشخص شد اقدامات مدیریتی جلوگیری  از کنترل آلودگی و تخریب زیستگاههای تالابی ، استفاده پایدار از منابع گیاهی و آگاهی مردم درون و اطراف تالاب در مورد قابلیت ها و راههای استفاده پایدار از این قابلیت ها و مشارکت مردم محلی در مدیریت مناطق تالابی جهت کنترل تهدید های موجود در مناطق مورد مطالعه  در اولویت قرار دارند .

فهرست مطالب

چکیده……………………………………………………………………………………………………………………………………۱                                                                                                             

مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………..۲                                                                                                            

فصل اول : کلیات

۱-۱- بيان مسأله……………………………………………………………………………………………………………………….۵

۱-۱-۱- اهمیت و ضرورت انجام تحقيق……………………………………………………………………………..۶

۱-۱-۲- اهداف مطالعات…………………………………………………………………………………………………………..۶

۱-۱-۳- سؤالات تحقيق……………………………………………………………………………………………………………۷

۱-۱-۴- فرضيه‏ هاي تحقيق………………………………………………………………………………………………………..۸

۱-۲- پيشينه تحقيق…………………………………………………………………………………………………………………..۸

۱-۲-۱- پیشینه تحقیق در جهان…………………………………………………………………………………………………۸

۱-۲-۲- پیشینه تحقیق در ایران………………………………………………………………………………………………….۸

۱-۳- استان خوزستان……………………………………………………………………………………………………………..۱۰

۱-۳-۱- تاریخ وفرهنگ………………………………………………………………………………………………………….۱۰

۱-۳-۲- جغرافیای طبیعی استان خوزستان…………………………………………………………………………………۱۲

۱-۳-۳- دشت های استان خوزستان…………………………………………………………………………………………۱۳

۱-۳-۴- رودخانه های استان خوزستان……………………………………………………………………………………..۱۳

۱-۳-۵- تالاب استان خوزستان………………………………………………………………………………………………..۱۴

۱-۳-۶- بادهای استان خوزستان………………………………………………………………………………………………۱۴

۱-۴- تعريف واژه‏ها و اصطلاحات فني و تخصصی……………………………………………………………………۱۶

۱-۵- معرفی مناطق مورد مطالعه………………………………………………………………………………………………۱۹

۱-۵-۱- تالاب هورالعظیم……………………………………………………………………………………………………….۱۹

۱-۵-۲- تالاب شادگان……………………………………………………………………………………………………………۲۴

۱-۵-۳- تالاب میانگران………………………………………………………………………………………………………….۲۸

۱-۵-۴- تالاب بندون……………………………………………………………………………………………………………..۳۱

۱-۵-۵- تالاب بامدژ………………………………………………………………………………………………………………۳۳

۱-۶- معرفی روش بکار رفته در پژوهش…………………………………………………………………………………..۴۰

فصل دوم : روش بررسی

۲-۱- روش بررسی…………………………………………………………………………………………………………………۴۹

۲-۲-  نوع پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………۵۰

۲-۳- روش‌ها………………………………………………………………………………………………………………………..۵۱

۲-۳-۱- تعیین محدوده مطالعاتی……………………………………………………………………………………………..۵۱

۲-۳-۲- روش شناسایی چالش ها و تهدیدهای موجود در در منطقه تالاب ها……………………………….۵۱

۲-۳-۳- بررسی و اولویت بندی چالش ها و تهدیدهای  محیط زیستی تالاب های استان خوزستان….۵۲

۲-۳-۴- روش محاسبه اهمیت چالش ها و تهدیدهای موجود در تالاب ها……………………………………۵۳

فصل سوم : یافته ها

۳-۱- شناسایی چالش ها وتهدیدهای موجود در تالاب های استان……………………………………………….۵۵

۳-۲- تجزیه و تحلیل و محاسبه اهمیت و اولویت بندی چالش ها وتهدیدهای موجود در تالاب های استان……………….۵۸

فصل چهارم : بحث، نتیجه گیری، پیشنهادات

۴-۱- بحث و نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………….۶۷

۴-۲- پیشنهادات مدیریتی جهت رفع تهدیدات موجود در تالاب………………………………………………….۶۸

۴-۲-۱- روشهای تقلیل اثرات سوء تهدیدهای  موثر بر تالاب ها………………………………………………….۶۹

۴-۲-۱-۱- راهکارهای جلوگیری از کاهش کیفیت آب تالاب ها………………………………………………….۶۹

۴-۲-۱-۲- راهکارهای جلوگیری از خشک شدن تالاب ها…………………………………………………………۶۹

۴-۲-۱-۳- راهکارهای جلوگیری از کاهش کمیت آب تالاب ها………………………………………………….۶۹

۴-۲-۲- روشهای تقلیل اثرات سوء چالش ها و تهدیدهای محیط اقتصادی اجتماعی بر تالاب ها……..۷۰

۴-۲-۲-۱- راهکارهای جلوگیری از کاهش کیفیت آب در اثر ورود پساب صنایع و کشاورزی………..۷۰

۴-۲-۲-۲- راهکارهای جلوگیری از کاهش توجه و رسیدگی به تالاب ها……………………………………..۷۰

۴-۲-۲-۳- راهکارهای جلوگیری از آلودگی آب و خاک در اثر دفع نامناسب زباله…………………………۷۱

۴-۳- پیشنهاداتی دررابطه با  زمینه های مدیریتی تالاب……………………………………………………………….۷۱

۴-۳-۱- مشارکت عمومی……………………………………………………………………………………………………….۷۱

۴-۳-۲- پیشنهادات پژوهشی……………………………………………………………………………………………………۷۳

منابع……………………………………………………………………………………………………………………………………..۷۴

 کلمات کلیدی:

خوزستان، تالاب، تهدیهای زیست محیطی، چالش ها و…

مقدمه

سرزمین پهناور خوزستان با پیشینه تاریخی ۶۰۰۰ ساله ، و با ویژگی های جغرافیایی و طبیعی  و نیز با وجود جریان رودخانه های پرآب در کرخه و کارون و حاصلخیز بودن اراضی جلگه ای آن از دیر باز مهد تمدن های درخشان بوده است . استان خوزستان بین ۳۲ درجه و ۵۸ دقیقه  تا ۲۹ درجه و ۵۸ دقیقه  عرض شمالی و ۴۷ درجه و ۴۱ دقیقه تا ۵۰ درجه و ۲۹ دقیقه طول شرقی از نصف النهار گرینویچ قرار گرفته است . مساحت این استان براساس آخرین اطلاعات برابر ۶۷۱۲۲ کیلومتر مربع می باشد . با توجه به توپوگرافی استان و جریان بیش از ۳۰ درصد از آب های جاری کشور در این استان ، بیش از نیمی از تالاب های ایران در استان خوزستان وقع شده است . بزرگ ترین تالاب داخلی و ساحلی ایران نیز در استان خوزستان قرار دارد . تالاب های معروف استان خوزستان عبارتند از :

 ۱– میانگران                                                                      

۲ – شادگان بزرگ ترین تالاب ساحلی                                     

۳ – هورالعظیم بزرگ ترین تالاب داخلی

۴ – بندون

۵ – بامدژ