توضیحات
پایان نامه بررسی تغییرات اقلیمی ناشی از تخریب دریاچه ارومیه
چکیده
درياچه اروميه سومين درياچه فوق شورجهان است و به دليل اهميت اقليمي اقتصادي اكولوژيك و زيست محيطي از نواحي جغرافيايي قابل توجه و مطرح درايران به شمار می رود. سطح آب اين درياچه نيز مانند ساير درياچه هاي بزرگ جهان طي سالهاي مختلف داراي نوسان هاي دوره اي مشخص بوده است كه امروزه به دلايل مختلف دراستانه خشك شدن قرار دارد. به دليل خشكسالي هاي مداوم در۱۰سال گذشته سطح آب درياچه حدود ۳ متر نسبت به سطح آن در۲۰ سال اخير افت داشته است. درصورت خشك شدن درياچه منطقه با زيانهاي جبران ناپذيراقتصادي اجتماعي زيست محيطي و بهداشتي روبرو خواهد شد. دراين مطالعه با توجه به پسروي آب درياچه اروميه طي سالهاي اخير اثرات زيانبار زيست محیطي اقتصادي و اجتماعي خشك شدن آن با تطبيق موارد مشابه ديگر درنقاط مختلف دنيا نظير درياچه هاي آرال ابينور و چاد مورد بررسي قرار خواهد گرفت.
کلمات کلیدی:
ارومیه، اثرات زیست محیطی، تغییرات اقلیمی، خشکسالی و…
فهرست مطالب
چکیده……………………………………………………………………………………………………………………………………۱
مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………..۲
فصل اول : کلیات
۱-۱- دریاچه اُرومیه…………………………………………………………………………………………………………………۴
۱-۱-۱- پوشش جانوری ارومیه………………………………………………………………………………………………..۴
۱-۱-۲- ویژگی‌های دریاچه ارومیه……………………………………………………………………………………………۴
۱-۱-۳- وجه تسمیه………………………………………………………………………………………………………………..۸
۱-۱-۴- تاریخچه……………………………………………………………………………………………………………………۹
۱-۲- تغییر اقلیم……………………………………………………………………………………………………………………۱۰
۱-۲-۱- عوامل تغییر اقلیمی……………………………………………………………………………………………………۱۱
۱-۲-۲- عوامل غیر اقلیمی ایجاد کننده تغییر آب و هوایی………………………………………………………….۱۱
۱-۳- پارک ملی دریاچه ارومیه……………………………………………………………………………………………….۱۴
۱-۴- خشکیدن دریاچه………………………………………………………………………………………………………….۱۴
۱-۴-۱- دریاچه ارومیه به دو قسمت تقسیم می شود…………………………………………………………………۱۶
۱-۵- بحران دریاچه ارومیه……………………………………………………………………………………………………..۱۷
۱-۵-۱- كاهش سريع آب………………………………………………………………………………………………………۲۰
۱-۵-۲- خلاصه گزارش بارش كشور………………………………………………………………………………………۲۲
۱-۵-۳- علل كاهش آب درياچه اروميه……………………………………………………………………………………۲۳
۱-۵-۴- اثرات از بين رفتن درياچه اروميه………………………………………………………………………………..۲۳
۱-۵-۵- سهم توسعه كشاورزي در نابودي درياچه…………………………………………………………………….۲۵
۱-۶- مدیریت نامناسب عامل مهم بحران کنونی دریاچه ارومیه است……………………………………………۲۷
۱-۷- خشک شدن دریاچه ارومیه نتیجه عملکرد نادرست ۳۰ ساله است………………………………………۲۸
۱-۸- سدهايي كه قاتل درياچه اروميه هستند…………………………………………………………………………….۳۰
۱-۸-۱- علل خشک شدن دریاچه ارومیه…………………………………………………………………………………۳۰
۱-۸-۲- تاثیر گرم شدن هوا و تبخیر زیاد در خشک شدن دریاچه……………………………………………….۳۱
۱-۸-۳- دریاچه هایی که رو به خشک شدن می گذارند، معمولاً چه سرانجامی پیدا می کنند………….۳۱
۱-۸-۴- آیا احیاء دریاچه ارومیه در گرو متوقف شدن کشاورزی در اطراف دریاچه ارومیه است……..۳۱
۱-۸-۵- تعداد سدهای دریاچه ارومیه………………………………………………………………………………………۳۲
۱-۸-۶- زیان سدها برای دریاچه ارومیه…………………………………………………………………………………..۳۲
۱-۸-۷- تاثیر جاده میان گذر دریاچه در خشک شدن آن……………………………………………………………۳۲
۱-۸-۸- پس از خشک شدن دریاچه ارومیه چه می شود……………………………………………………………۳۲
۱-۸-۹- با سدها باید چه کار کرد……………………………………………………………………………………………۳۳
۱-۸-۱۰- مهمترین عوامل برای نجات دریاچه ارومیه، کاهش آب کشاورزی و آب پشت سدهاست..۳۳
۱-۹- عاقبت همنوعان دریاچه ارومیه……………………………………………………………………………………….۳۴
۱-۱۰- خشكسالي و ارائه راهكارهاي كاهش اثرات آن در بخش كشاورزي…………………………………..۳۸
۱-۱۰-۱- راهكار هاي پيش از خشكسالي………………………………………………………………………………..۳۹
۱-۱۰-۲- راه كارهاي حين بحران خشكسالي……………………………………………………………………………۴۱
۱-۱۰-۳- راهكارهاي بعد از وقوع خشكسالي…………………………………………………………………………..۴۲
فصل دوم : روش بررسی
فصل سوم : یافته ها
۳-۱- پیامدهای خشک شدن دریاچه ارومیه………………………………………………………………………………۴۶
۳-۱-۱- خشک شدن دریاچه ارومیه و اثرات آن بر سلامت و بهداشت آذربایجان………………………….۴۶
۳-۱-۲- بروز بیماری‌های تنفسی به دنبال خشکی دریاچه ارومیه…………………………………………………۵۳
۳-۱-۳- افزایش سقط جنین دام در حوضه آبخیر دریاچه ارومیه………………………………………………….۵۳
۳-۱-۴- احتمال انقراض گوزن‌هاي زرد ايراني در جزایر دریاچه ارومیه……………………………………….۵۴
۳-۱-۵- کاهش چشمگیر جمعیت پلیکان و فلامینگو در دریاچه اورمیه………………………………………..۵۶
۳-۱-۶- شوری آب دریاچه ارومیه تنوع زیستی را کاهش داده است…………………………………………….۵۷
۳-۱-۷- پوشش گیاهی و جانوری دریاچه ارومیه در خطر انقراض………………………………………………۶۰
۳-۱-۸- تبعات آب و هوایی استان پس از خشک شدن دریاچه…………………………………………………..۶۱
۳-۲- تغییرات اقلیمی بوجود آمده از تخریب دریاچه ارومیه……………………………………………………….۶۲
فصل چهارم : بحث و نتیجه گیری
۴-۱- بحث و نتیجه گیری………………………………………………………………………………………………………۶۶
۴-۲- پیشنهادات……………………………………………………………………………………………………………………۶۸
منابع…………………………………………………………………………………………………………………………………….۷۶
مقدمه
دریاچه ارومیه یکی از مهمترین و ارزشمندترین زیست‌بوم‌های آبی ایران است. این دریاچه بزرگ‌ترین دریاچه داخلی کشور بوده و به دلیل برخورداري از ارزش‌های بی‌نظیر طبیعی و اکولوژیک به عنوان پارک ملی، سایت رامسر و ذخیره‌گاه زیست‌کره یونسکو معرفی شده است. ۲۷ گونه پستاندار، ۲۱۲ گونه پرنده، ۴۱ گونه خزنده، ۷ گونه دوزیست و ۲۶ گونه ماهی حیات وحش این دریاچه را تشکیل داده‌اند. دریاچه ارومیه دارای ۱۰۲ جزیره است که همه آن‌ها از سوی سازمان یونسکو به عنوان اندوخته طبیعی جهان به ثبت رسیده‌اند.
جزیره اِشک، زیستگاه پرندگان زیبای کوچک، از جمله مرغ آتش و تنجه و همچنین تعدادی گوزن زرد ایرانی و گوسفند وحشی (قوچ و میش) به آن انتقال داده شده‌اند. برای گشت و گذار در دریاچه و جزیره‌های آن می‌توان از دو کشتی سهند و نوح، یا قایق‌های گوناگون در بندر گلمانخانه بهره گرفت.
حوضه آبریز دریاچه ارومیه شامل زیستگاه‌های آبی و خشکی متعددی است. در ناحیه اکولوژیک دریاچه، ۱۷ سایت مهم که شامل خود دریاچه، زیستگاه‌های خشکی (جزایر درون دریاچه) و تالاب‌های اطراف آن نیز هست؛ به عنوان سایت‌های مهم حفاظتی و مدیریتی شناخته شده‌اند. بسیاری از این تالاب‌ها به درستی مدیریت و پایش نشده و به علت فعالیت‌های کشاورزی بیش از حد، در معرض تخریب قرار گرفته‌اند. توسعه بهره‌برداری از منابع آب در قسمت‌های بالادست حوضه آبریز نیز اثرات جدی بر روی این تالاب‌ها گذاشته است. دشت‌های وسیع اطراف دریاچه و ارتباط آن با تالاب‌های اقماری آب شیرین، ناحیه اکولوژیک مهمی را تشکیل می‌دهد که دربرگیرنده طیف وسیعی از گونه‌های مهم جانوری و گیاهی است. تداوم ارتباط و کارکرد این اجزا و حفاظت از منابع مهم اکولوژیک داخل دریاچه ( مانند آرتمیا) از اهمیت زیادی برخوردار است.
سطح آب درياچه به طور چشمگيري در ۱۵ سال گذشته كاهش يافته است. بر اساس اطلاعات حاصل از تصاوير ماهواره يي، آب درياچه اروميه در سال ۱۹۹۵ در بالاترين سطح خود يعني ۱۲۷۸ متر از سطح دريا بوده كه در ۴۰ سال گذشته سابقه نداشته است. اما از سال ۱۹۵۵ تا سال ۲۰۱۱، درياچه اروميه با افت ارتفاع هفت متري مواجه شده است. از آنجا كه اين درياچه نسبتا كم عمق است، اين كاهش آب به طور چشمگيري سطح درياچه را هم كاهش مي دهد. تصاوير ماهواره يي منتشره نشان مي دهد كه سطح درياچه در سال ۱۹۶۳ كوچك تر از سال ۱۹۶۹ بوده است اما از سال ۱۹۶۹ تا ۱۹۹۰ در وضعيت نسبتا پايداري باقي ماند و بعد از آن يك دوره ترسالي شديد را تجربه كرد و ناگهان از اوايل سال ۲۰۰۰ به سرعت به سمت كوچك شدن پيش رفت.
این دریاچه در خطر خشک شدن کامل قراردارد و طی ۱۳ سال گذشته ۶ متر کاهش سطح داشته‌است. اختصاص ۹۰٪ منابع آبی منطقه به بخش کشاورزی، تبخیر زیاد در پی گرم شدن هوا و برداشت غیرمجاز از آب‌های زیرزمینی در پی حفر چاه از دلایل خشک شدن این دریاچه می‌باشند. کارشناسان ابراز داشته‌اند در صورت خشک شدن این دریاچه هوای معتدل منطقه تبدیل به هوای گرمسیری با بادهای نمکی خواهد شد و زیست محیط منطقه را تغییر خواهد داد.